Wielki test pamięci RAM DDR2

Częstotliwość pracy
Zacznijmy od określenia czym jest moduł. Otóż na moduł składają się płytka PCB, kości pamięci, kość SPD i drobne elementy elektroniczne. Popularnie mówi się pamięci RAM, jednak chodzi tak naprawdę o moduły pamięci RAM. Sama pamięć RAM to nic innego jak pojedyncza kość, których jest kilka na module. Obecnie używane moduły w komputerach PC to DIMM. Są też inne, jak np. SO-DIMM (stosowane w notebookach), czy RIMM (moduły używane sporo wcześniej, stworzone przez firmę Rambus i popularyzowane przez Intela).

Rodzaj pamięci RAM uwarunkowany jest wykorzystywanym procesorem i płytą główną. Wybierając pamięć należy zwrócić uwagę nie tylko na jej typ – ponieważ na rynku są już dostępne od dłuższego czasu w coraz bardziej przyziemniej cenie moduły DDR3 o dobrych parametrach. Ponadto nadal na różnego rodzaju giełdach bądź aukcjach internetowych możemy nabyć starsze moduły typu DDR1, ale stanowczo odradzam inwestowanie pięniedzy w ten typ modułów. Wracając do tego na co należy zwracać uwagę podczas wyboru modułów DDR2 to jest to ich częstotliwość pracy. W sprzedaży występuje kilka wariantów - od najwolniejszych i niepolecanych modułów o szybkości 533MHz (PC2-533) poprzez nieco szybsze ale też mało interesujące dla zapalonych graczy moduły 667MHz (PC2-667).W środku stawki dostępne są moduły 800MHz i to już jest ciekawa propozycja, ponieważ dobre moduły 800MHz (PC2-800) będą z reguły lepszym wyborem od standardowych modułów o szybkości 1066MHz (PC2-1066) które są za drogie jak na swoje parametry.

Na samym czubie tabeli występują modele o szybkości 1300MHz (PC2-10400), szczególnie model Team Xtreem DDR2 PC2-10400 (1300MHz) ale ze względu na ich wysoką cenę i niską opłacalność, zakup tych modułów jest dość kontrowersyjny z punktu widzenia normalnego użytkownika komputera. Jednak znajdą one zastosowanie w komputerach służących do bicia różnego rodzaju rekordów w programach typu Super PI.
Dla końcowego użytkownika, oprócz wartości napięcia zasilającego i oczywiście częstotliwości, ważne są również opóźnienia (Latency). Zwane są one też timingami. Opóźnienie jest to czas, jaki upływa od zainicjowania np. odczytu komórki, do uzyskania jej wartości.

Mierzy się je w cyklach zegarowych, jakim jest taktowany bufor I/O pamięci i oznacza zamiennie poprzez t lub T. Oczywiście im mniejsze mają one wartości, tym lepiej, bo po prostu krócej oczekujemy na wykonanie danego zadania.

Wartość napięcia, jakimi wg JEDEC, powinny być zasilane kości to 1.8V ±0.1V. Jednak wielu producentów wybiega pozą tę normę. Wynika to z faktu, że chcą oni zapewnić jak najlepsze (najszybsze) parametry pamięci, tj. częstotliwość i opóźnienia.

Podstawowymi timingami są CL, RCD, RP, RAS, CR. Można również spotkać się z oznaczeniami; tCL, tRCD, tRP, tRAS lub CL#, RCD#, RP#, RAS#. Skrót CL może być również używany zamiennie z CAS, zaś RCD jako RAS to CAS.

Parametr CL

Poza częstotliwościami pracy, ważnym parametrem jest CAS Latency (oznaczony jako jako CL) informujący o opóźnieniach pamięci w dostępie do danych. Im mniejsza jest liczba stojąca po oznaczeniu CL tym lepiej. Większość pamięci DDR2 oferuje opóźnienia cl5, bądź cl4. Ale są też dostępne wyczynowe moduły o opóźnieniach cl3. Wg specyfikacji JEDEC opóźnienia CL, RCD, RP dla poszczególnych częstotliwości powinny wynosić:

• DDR2-400 = 3-3-3
• DDR2-400 = 4-4-4

• DDR2-533 = 3-3-3
• DDR2-533 = 4-4-4

• DDR2-667 = 4-4-4
• DDR2-667 = 5-5-5

• DDR2-800 = 4-4-4
• DDR2-800 = 5-5-5
• DDR2-800 = 6-6-6

• DDR2-1066 = 4-4-4
• DDR2-1066 = 5-5-5
• DDR2-1066 = 6-6-6

Parametr RAS JEDEC podaje w nanosekundach. Dla wszystkich standardów oprócz DDR2-400 3-3-3, gdzie ma on wartość od 40 do 70 000, powinien wynosić od 45 do 70 000.

Dual Channel

Pisząc o modułach RAM DDR2 nalezy wspomnieć o tzw. trybie Dual Channel. Polega to na tym iż dana pamięć pracująca w trybie dwukanałowym może zwiększyć wydajność komputera o kilkanaście procent w porównaniu z pojedynczym modułem. W praktyce jednak różnice sięgają maksymalnie kilku procent na korzyść trybu Dual Channel. W związku z tym lepiej wykorzystywać 2 moduły o mniejszej pojemności aniżeli 1 o większej.

Wcześniej pisaliśmy o tym, że oprócz nazewnictwa zgodnego z JEDEC, co do oznaczania pamięci, stosuje się również potoczne określenia. Dla przykładu posłużmy się standardem DDR2-800. Pamięci w nim pracują z częstotliwością 800MHz.. Jednak często jest on nazywano również jako PC2-6400. Liczba po myślniku wzięła się z prostego obliczenia. Mnożymy w nim ze sobą częstotliwość pracy pamięci, czyli 800MHz, z szerokością szyny, którą przepływają dane z i do pamięci, czyli z 64 bitami (64 bity równe są 8 bajtom)

Z prostego mnożenia wychodzi nam owe 6400, które podajemy w megabajtach I tyle też teoretycznie (w szczycie) są w stanie przesłać pomiędzy sobą pamięć i kontroler pamięci.

Jeśli ktoś nie jest pewny, czy dobrze umieścił pamięci na płycie głównej, aby pracowały w trybie dwukanałowym, może to sprawdzić na kilka sposobów.

Pierwszym z nich to tekst informujący o tym podczas procedury POST. Możemy tam spotkać komunikaty typu "Dual-channel: Enabled" lub "Channels: Dual". Można również skorzystać z niewielkiej aplikacji dla systemów z rodziny Windows, jaką jest CPU-Z. Po jej uruchomieniu w zakładce Memory w polu Channels # powinniśmy ujrzeć wyraz "Dual". Jeśli będzie w nim widniał tekst "Single", to pamięć pracuje w trybie jednokanałowym.

Pamięci jedno i dwustronne

Łatwo je rozpoznać, ponieważ te pierwsze mają wlutowane układy scalone po jednej stronie płytki drukowanej, natomiast drugie - po obu stronach. W wypadku niektórych starszych płyt głównych ważne jest to aby moduły jedno jedno lub dwustronne włóżyć do odpowiednich gniazd pamięci, co trzeba sprawdzić w instrukcji płyty głównej. Jeśli któreś są oznaczone jako dzielone (SHARED) wówczas musimy w nich instalować tylko kości jednostronne, albo w jednym z takich slotów osadzić kość dwustronną, a drugi zostawić pusty. Dzięki temu unikniemy sytuacji w której komputer będzie widział tylko połowę dostępnej pamięci.