Intel Z97 – nowa jakość czy tylko facelifting?

Intel wraz z pojawieniem się procesorów Intel Haswell zaprezentował również układy serii 8 (Z87, H87, B85 czy budżetowy H81). W ocenie wielu zmian było niewiele i nie można było mówić o jakiejkolwiek rewolucji. Po co zatem w środku wydawniczego cyklu prezentować nową serię chipsetów? Powodów jest kilka. Okazją niewątpliwą jest odświeżenie serii procesorów z rodziny Haswell – Haswell Refresh (jakież to odkrywcze podejście do nazewnictwa :) ). Ponad to na rynku pojawiły się standardy, które powinny trafić pod strzechy – a na pewno szybciej niż u konkurencji, zatem czekanie z nowymi chipsetami do premiery procesorów Intel Broadwell mogło się skończyć zajęciem drugiego miejsca, a Intel tego wybitnie nie lubi :) . O jakich zatem standardach mówimy?

SATA Express

Jak powszechnie wiadomo standard SATA III wyczerpał swoje możliwości w kwestii zapewnienia odpowiednio szybkiego połączenia dla najnowszych dysków SSD, co najlepiej widać po wynikach osiąganych chociażby przez konstrukcje ze złączem PCI-Express (na przykład Plextor M6e). Oznacza to, że należało opublikować kolejny standard SATA lub zrobić krok dalej i zaprojektować coś nowego. Postawiono na nowe rozwiązanie. Czy na pewno nowe? I tak i nie, ponieważ SATA Express to kompromis pomiędzy kompatybilnością a innowacyjnością. Postanowiono, iż złącza SATA Express będą kompatybilne ze starszymi urządzeniami (w okresie przejściowym) i jednocześnie zapewnią większą przepustowość dla nowszych rozwiązań. Wynikiem tych założeń jest wtyczka SATA Express, która może obsłużyć jeden napęd nowego typu z prędkością do 10Gb/s lub dwa urządzenia SATA. Niewątpliwy plus dla inżynierów za zachowanie wstecznej kompatybilności, jednak czy nie zostało to okupione zbyt wysoka ceną? Pamiętam jak każdy zachwycał się nowymi kablami SATA – były mniejsze od starych IDE/PATA, łatwiej się układały i przede wszystkim nie blokowały przepływu powietrza. SATA-Express z kolei powraca do przeszłości – wtyczka jest spora i – przynajmniej na początku – kable będą również nie najmniejszych rozmiarów. Deja vu? Z uwagi na zachowanie na płycie portów SATA nie do końca rozumiem, dlaczego nie zdecydowano się na krótkie cięcie i stworzenie czegoś szybszego, niekompatybilnego z obecnym standardem i urządzeniami, ale za to kompaktowego. Widocznie stoi za tym jakaś „wyższa” idea, której mi – malutkiemu tego świata – nie dozwolono poznać.

M.2 - „golasy” na „mobasach”

Kolejną nowością są złącza M.2 na płytach głównych. Nie obsługują one standardowych dysków SSD czy HDD 2,5” lub 3,5”. Są przeznaczone dla miniaturowych dysków SSD w formie kart rozszerzeń – wizualnie podobnych do notebookowych kart sieci Wi-Fi dla złącz mini PCI-Express. Co ważne – M.2 również oferuje większe pasmo dla podłączonych urządzeń niż SATA III, zatem powinno być popularnym rozwiązaniem w małych komputerach, w których dysk 2,5” to zbytnia rozrzutność w wykorzystaniu miejsca.

Z97 – czy to już wszystko?

Nie. Chipsety te – jak się okazuje z dokumentacji technicznej - zapewniają również wsparcie dla nadchodzących Intel Broadwell, czyli piątej generacji procesorów Intel Core. Stop orkiestra! Czy seria 8 nie miała również wspierać pierwszych procesorów w 14nm procesie produkcyjnym? Teoretycznie można tak było wnioskować z wypowiedzi niektórych przedstawicieli Intela, ale czy finalnie tak będzie – to wie tylko Intel i raczej nie będzie się spieszył z obwieszczeniem tej sprawy światu. Dlaczego? Powód jest prosty – kompatybilność płyt i chipsetów serii 8 z Intel Broadwell mogłaby skutecznie zahamować sprzedać najnowszego Juniora w rodzinie – Z97. Dla wielu ewolucja z serii 8 do 9 może być zbyt niewielka, aby skłonić do wyłożenia – ponownie – kasy na nową płytę główną.